Marc de Honds boodschap aan theatergangers is dat hun angsten voor islamisering en aanslagen irreëel zijn. ‘Onze hersenen houden ons voor de gek.’
Tekst: Bas Hakker, uit: Intermediair
Op het podium in Theater de Speeldoos in Baarn maakt Marc de Hond zich klaar voor een soundcheck. Bij de kennismaking vertelt hij trots over zijn in januari geboren dochter Livia Jasmin. Op verzoek van zijn technicus ratelt hij vervolgens razendsnel een aantal zinnen. Hij besluit de soundcheck met het zingen van Geef mij nu je angst van André Hazes, en dat is precies waar zijn voorstelling over gaat.
De Hond koos voor het thema vanwege de actualiteit. Hij wilde het over meer hebben dan ‘gelukkig zijn na de rolstoel’, het thema van zijn eerste voorstelling. Zijn tweede heet Wie bang is, krijgt ook klappen, naar een uitspraak van zijn opa Sam. Die hielp anderen in de oorlog, overleefde Auschwitz en bleef daarna optimistisch in het leven staan. Marc gebruikt het verhaal van zijn grootvader als kapstok om over onze en zijn eigen angsten te praten. Anderhalf uur voor zijn optreden in Baarn lijkt hij zelf van angst weinig last te hebben. Hij neemt rustig de tijd voor het interview. ‘Ik heb twee minuten nodig om me te concentreren. Langer heeft geen zin.’
Heb je geen last van podiumvrees?
‘Mijn grootste angst is dat ik mijn tekst kwijtraak. Met veel vlieguren kan ik die kans reduceren tot nul.’
Hoe bang zijn wij eigenlijk?
‘Onderzoek door mijn vader (Maurice de Hond, red.) laat zien dat islamisering van ons land en een terroristische aanslag onze grootste angsten zijn. Ik vraag mij af of we daar niet te bang voor zijn. Er zijn politici die het vuurtje opstoken, omdat die bangmakerij kiezers oplevert. Ze spelen daarmee de terroristen in de kaart: moslims en niet-moslims worden tegen elkaar opgezet. De verschillen worden overdreven en er wordt een vijandbeeld gecreëerd.’
Dat moeten we niet doen …
‘Als het beeld ontstaat dat bijna alle moslims gevaarlijk zijn, krijgen zij minder kansen. Dat stimuleert radicalisering juist. Waarom zouden we de meerderheid van vredelievende moslims wantrouwen? Dat is onlogisch. Wie een leuk leven heeft, pleegt geen aanslagen. Aanslagplegers zijn sukkels die niet mee kunnen komen en de maatschappij voor hun eigen falen willen straffen. Wie hier op aarde voldoende aan zijn trekken komt, hoeft zichzelf en anderen niet op te blazen om in de hemel met maagden te worden beloond.’
Wie is Marc de Hond?
1977: Geboren te Amsterdam 1989 – 1995: Vwo, Casimir Lyceum Amstelveen 1995 – 1996: Economie, VU Amsterdam 1996: Junior webdesigner, Wegener 1996 – 1997: Webdesigner, 01 First Internet 1997 – 2000: Directeur 01 First Internet, oprichter Veiling.com (verkocht aan QXL/Ricardo) 1999 – 2006: Presentator/DJ, NCRV 2001 – 2002: Opleiding Presentator/Programmamaker, 3FM 2006: Presentator/DJ, Caz! 2007 – 2012: Voice-over en commentator, RTL (freelance) 2008: Auteur Kracht 2008 – 2009: Presentator LLiNK (freelance) en PR-manager Voetbal21.nl 2010 – 2013: Speler Nederlands rolstoelbasketbalteam 2011 – heden: Spreker en dagvoorzitter 2012 – 2014: Performer De LULverhalen / Presentator De Rekenkamer 2014 – 2016: Performer Scherven brengen geluk 2016 – heden: Performer Wie bang is, krijgt ook klappen
We focussen te veel op geloof en te weinig op de persoonlijkheid van de aanslagpleger?
‘Inrijden op een menigte heet nu de handtekening van IS te zijn. Terwijl in ons land de blanke man Karst T. het eerste voorbeeld hiervan was. Als iemand uit onze “eigen groep” zoiets doet, zien we een lone wolf die afwijkt van de norm. Is het een moslim, dan ontstaat een beeld dat zij dit allemaal in zich hebben. Dat vind ik irreëel.’
Het is een kwestie van perceptie?
‘Onze hersenen houden ons voor de gek. Wij hebben een beperkt beeld van de werkelijkheid in ons hoofd, waarbij het wij-zijdenken erg sterk is. Bij een overtreding tijdens Ajax – Feijenoord zie je dat mooi. Het ene kamp ziet een rode kaart, het andere is helemaal overtuigd van een schwalbe. We kijken naar hetzelfde, maar zien iets totaal anders.’
Ook al is het perceptie, die angst voor moslims is er.
‘Bij bijeenkomsten rond de komst van asielzoekerscentra waren mannen woedend omdat ze dachten dat hun dochters zouden worden verkracht. Dat zijn echte emoties, maar je moet je afvragen hoe reëel dat is.’
Daar heb jij geen last van?
‘Ik heb mijn angsten goed onder controle omdat ik een rationeel mens ben. Bij een onbehaaglijk gevoel kan ik mezelf geruststellen met logisch nadenken en kansberekening. De kans dat een terroristische aanslag je treft is heel erg klein, weet ik. We leven in de veiligste tijd ooit. We laten ons onnodig leiden door angst.’
Dat is een slechte raadgever?
‘Orthodoxe joden protesteerden in Amstelveen tegen een asielzoekerscentrum vanwege antisemitisme onder Syriërs. Ze hadden die mensen ook elke dag gastvrij kunnen verwelkomen, om te laten zien dat hun beeld van Joden onjuist is.’
Venus van Milo-prijs
‘Het beeld van de verhouding tussen vrijwilliger en gehandicapte is dat de eerste de tweede helpt’, zegt Marc de Hond. Hij wil dat omdraaien. ‘De gehandicapte kan ook anderen helpen als vrijwilliger.’ Als ambassadeur van het DELA Goededoelenfonds bedacht hij de Gouden Venus van Milo. Dit is een prijs voor inspirerende Nederlanders met een beperking die iets goeds doen voor de samenleving. De verkiezing promoot hij onder meer via maandelijkse portretten. ‘Een mooi voorbeeld is Anja. Zij is spastisch, zit in een rolstoel en heeft veel hulp nodig. Toch gaat ze vier dagen per week naar een verpleeghuis, waar ze contact met dementerende bejaarden onderhoudt. Ze bezorgt die mensen echt een leukere dag. Dat voelt goed. Er wordt veel voor haar gedaan, maar ze doet ook iets terug.’
Is angst voor aanslagen eigenlijk een denkfout?
‘Nee. Je kunt doodgaan door een aanslag, net zoals door roken of een verkeersongeluk. Je moet je alleen afvragen in hoeverre jij je door die kleine kans moet laten leiden en welke invloed jij daarop hebt. Er zullen je nare dingen overkomen, maar je kunt toch niet voorspellen welke.’
Jij had op jonge leeftijd zelf wel een angstig voorgevoel dat je niet oud zou worden, schrijf je in je boek Kracht.
‘Die angst had te maken met wat ik heb meegemaakt. Mijn moeder Jasmin is op jonge leeftijd aan borstkanker overleden. Statisch gezien was de kans aanmerkelijk dat ik ook ooit een tumor zou krijgen. Misschien voelde ik al langer dat er iets in mijn lijf zat. Maar ik kon natuurlijk niet voorspellen dat ik in een rolstoel zou raken door een medische fout bij het verwijderen van die tumor.’
Je was vroeger sowieso erg angstig. In hoeverre liet jij je hierdoor leiden?
‘In de voorstelling overdrijf ik dit een beetje, maar als kind was ik erg angstig. Naarmate ik ouder en rationeler werd, is dat beter geworden.’
Na de dwarslaesie namen je angstgevoelens af, terwijl je tegenslag na tegenslag moest overwinnen in die tijd. De aandelen van je internetbedrijf kelderden, je grootouders overleden en je geliefde vertrok …
‘Nadat alle naars dat ik vreesde mij was overkomen, bleek ik ook een prima leven te kunnen hebben.’
Waarom denken we eigenlijk dat alles voorbij is als ons zulke dingen overkomen?
‘Mensen maken de denkfout: hoe voel ik mij morgen als ik vandaag een dwarslaesie krijg? Morgen is dan inderdaad afschuwelijk. Maar een jaar later heb je je leven weer op de rit, je rolstoel onder controle en reis je misschien als rolstoelbasketballer de hele wereld over.’
Zijn we in ons land zo bang omdat we zo veel te verliezen hebben?
‘Ik denk het wel. Wie wifi, een villa en geweldige gezondheidszorg heeft, is banger voor oorlog dan wie alleen maar een hutje van stro heeft.’
Maakt het ons ook fragieler?
‘Ja. Mijn opa Sam had meer kans om een concentratiekamp te overleven, omdat hij in een arme Joodse wijk in Amsterdam is opgegroeid en streetwise was.’
Wil je mensen inspireren zich minder door angst te laten leiden en meer risico te nemen?
‘Ik wil mensen niet vertellen wat ze moeten doen. Wel merk ik dat het anderen helpt als ik vertel over hoe ik omga met tegenslagen. Het geeft mij voldoening te merken dat mensen kracht uit mijn verhalen halen. Dit vertellen ze mij bijvoorbeeld na een optreden. Dat is voor mij, naast het vermaken van mensen, een belangrijke reden om op het podium te willen staan.’
Dus stiekem gaat ook deze voorstelling over gelukkig zijn ondanks tegenslagen.
‘Bij beide voorstellingen is mijn boodschap: vervelende momenten zijn niet te voorkomen, geniet van de momenten waarop er géén tegenslag is. En laat je vooral niet leiden door irreële angsten. Hoe groter de angst, des te minder plek voor hoop en liefde.’
Exoskelet
Marc de Hond maakt handig gebruik van technologie om zo min mogelijk last te hebben van zijn beperking. Hij is optimistisch over de ontwikkelingen. Zelf was hij de eerste Nederlander die liep in een Lokomat, de voorloper van het exoskelet. Tegelijk waarschuwt hij voor overspannen verwachtingen. Het exoskelet wordt wel gebracht als het middel waardoor verlamde mensen zonder rolstoel kunnen leven, terwijl dat echt nog in de kinderschoenen staat. ‘Ik zie mijzelf niet over straat gaan met zo’n exoskelet.’ Het is volgens hem de kunst om er het beste van te maken met de technologie die zijn waarde al heeft bewezen. ‘Ik sta ook niet vooraan als er een experimentele operatie voor een dwarslaesie zou komen.’
Beeld: Frank Groeliken